DYREKTYWA OMNIBUS

Data publikacji: 12-09-2022

Mając na uwadze stan zaawansowania prac nad implementacją do polskiego porządku prawnego założeń Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (Dz. Urz. UE L 328/7) [dalej: Dyrektywa Omnibus lub Dyrektywa], postanowiliśmy omówić   najważniejsze regulację, które mają się znaleźć w  Ustawie o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw [dalej: Ustawa].

Stosowanie Dyrektywy Omnibus

Dyrektywy unijne, w przeciwieństwie do rozporządzeń nie są aktami prawa, które stosuje się bezpośrednio. Aby przepisy dyrektywy stały się wiążące dla mieszkańców danego kraju Unii Europejskiej, konieczna jest jej implementacja do krajowego prawodawstwa. Zgodnie z art. 7 ust. 1 Dyrektywy Omnibus, państwa członkowskie Unii Europejskiej były zobowiązane do przyjęcia i opublikowania przepisów niezbędnych do wykonania dyrektywy do dnia 28 listopada 2021 roku, zaś do stosowania tych przepisów od dnia 28 maja 2022 roku. Polska nie wdrożyła odpowiednich przepisów w przewidzianym terminie. Obecnie, na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego możemy przeczytać, iż Ustawa została skierowana do Sejmu RP.[1] Z kolei z opisu procesu legislacyjnego wynika, iż projekt Ustawy wpłynął do Sejmu RP w dniu 12 lipca 2022 roku, zaś w dniu 20 lipca 2022 roku został skierowany do I czytania na posiedzeniu.[2]

Co brak implementacji dyrektywy oznacza w praktyce?  Do czasu implementacji organy państwa nie będą mogły nakładać kar w związku z nieprzestrzeganiem przepisów Dyrektywy, zaś konsumenci nie mają możliwości kierowania swoich ewentualnych roszczeń opartych o niestosowanie zasad wynikających z Dyrektywy Omnibus bezpośrednio do przedsiębiorców.

Projekt Ustawy – najważniejsze założenia

Jakie nowe regulacje pojawią się w polskim prawie w związku z implementacją Dyrektywy ?

Na uwagę zasługuje m.in. wprowadzenie definicji „internetowej platformy handlowej”. Taka definicja znajdzie się w art. 2 pkt. 8 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta: internetowa platforma handlowa – usługę korzystającą z oprogramowania, w tym ze strony internetowej, z części strony internetowej lub aplikacji, obsługiwanego przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, w ramach której umożliwia się: 1. konsumentom zawieranie z innymi przedsiębiorcami umów na odległość lub 2. osobom fizycznym niebędącym przedsiębiorcami zawieranie umów na odległość z innymi osobami fizycznymi niebędącymi przedsiębiorcami;

Kolejną nowością jest nałożenie obowiązku zamieszczania w każdym ogłoszeniu o obniżce ceny także najniższej ceny stosowanej przez dany podmiot gospodarczy w okresie, który nie może być krótszy niż 30 dni przed zastosowaniem obniżki. Wskazana regulacja ma na celu ochronę konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, które były przez przedsiębiorców stosowane szczególnie w okresie sezonowych wyprzedaży (chodzi o sztuczne podwyższanie cen przed samą obniżką). W przypadku gdyby towar lub usługa były w sprzedaży przez okres krótszy niż 30 dni – obok informacji o obniżce uwidacznia się także informację o najniższej cenie, jaka obowiązywała w okresie od dnia wprowadzenia towaru lub usługi do sprzedaży. Co istotne, ww. obowiązek informacyjny będzie dotyczył zarówno przedsiębiorców „stacjonarnych” jak i działających w branży e-commerce.

Zmiany planowane w ustawie z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, wprowadzają przede wszystkim definicję „plasowania” (rozumie się przez to przyznawanie określonej widoczności produktom lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania internetowego w formie, w jakiej zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane niezależnie od wykorzystanych środków technicznych). Dodatkowo, nowelizacja rozszerza katalog nieuczciwych praktyk rynkowych, do którego dodano:

• działanie polegające na podawaniu wyników wyszukiwania bez wyraźnego ujawnienia płatnej reklamy lub płatności dokonanej specjalnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w ramach wyników wyszukiwania (tzw. oferty promowane). Podobnie, jako nieuczciwa praktyka rynkowa zostały zakwalifikowane:
• odsprzedaż konsumentom przez przedsiębiorcę biletów na imprezy kulturalne, jeżeli przedsiębiorca nabył je z wykorzystaniem oprogramowania pozwalającego mu obchodzić środki techniczne lub przekraczać środki techniczne nałożone przez pierwotnego sprzedawcę,
• twierdzenie przedsiębiorcy, że opinie dot. produktów zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali lub nabyli dany produkt, pomimo że ten przedsiębiorca nie podjął żadnych uzasadnionych i proporcjonalnych kroków aby zweryfikować czy te opinie faktycznie pochodzą od takich konsumentów,
• zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów lub ich zniekształcanie w celu promowania produktów.

Kwestie końcowe

Mimo że polskie przepisy implementujące Dyrektywę Omnibus  w dniu publikacji niniejszego artykułu są na etapie prac sejmowych, już teraz wielu przedsiębiorców dostosowuje swoje praktyki do wymogów przewidzianych w Ustawie.

Rekomendujemy bieżące monitorowanie przebiegu prac nad Ustawą, ponieważ zgodnie z jej art. 10 – vacatio legis wyniesie w stosunku do wszystkich regulacji ustawowych tylko 14 dni.

Aplikant radcowski
Laura Mańkowska

[1] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12348651/katalog/12800352#12800352

[2] https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2476