PRACA ZDALNA W KODEKSIE PRACY – PROJEKT USTAWY

Data publikacji: 04-07-2022

Obecnie trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, który między innymi przewiduje wprowadzenie na stałe do Kodeksu pracy regulacji dotyczących pracy zdalnej. Praca zdalna ma zastąpić dotychczas funkcjonującą telepracę, która zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami będzie mogła być stosowana nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Projekt w dniu 7 czerwca 2022 r. wpłynął do Sejmu, a następnie w dniu 23 czerwca 2022 r. odbyło się I czytanie, jednak nie zostało ono dokończone. Prawdopodobnie wejdzie w życie jesienią 2022 r. Jeżeli projekt zostanie przyjęty, zgodnie z art. 20 projektu ustawy, ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Praca zdalna została po raz pierwszy wprowadzona do porządku prawnego na początku pandemii. Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, czyli tzw. ustawą covidową wprowadzono możliwość wydania polecenia przez pracodawcę wykonywania przez pracowników pracy zdalnej w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, ogłoszonego z powodu COVID-19 (art. 3 ustawy covidowej). Praca zdalna w dobie pandemii COVID-19 była istotna dla pracowników przede wszystkim ze względu na ograniczenie możliwości ryzyka zakażenia się wirusem SARS-CoV-2, a ponadto również ze względów rodzinnych (między innymi umożliwiała godzenie pracy z obowiązkami rodzinnymi w sytuacji, gdy niesamodzielne jeszcze dzieci, lub młodzież realizowała zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość). Natomiast dla pracodawców praca zdalna wiązała się z ograniczeniem ryzyka nieobecności w pracy pracownika, co umożliwiało prowadzenie działalności bez zakłóceń lub chociażby minimalizując ewentualne zakłócenia. Z uwagi na fakt, że forma pracy zdalnej spełniła oczekiwania zarówno po stronie pracodawców jak i pracowników, postanowiono o wprowadzeniu możliwości korzystania z takiej formy pracy na stałe w Kodeksie pracy.

Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, przewiduje, że praca zdalna będzie mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Ponadto projekt zakłada możliwość uzgodnienia między stronami umowy o pracę wykonywania pracy zdalnej przez pracownika nie tylko w trakcie trwania zatrudnienia, ale już na etapie zawierania umowy o pracę. W trakcie trwania stosunku zatrudnienia uzgodnienie dotyczące wykonywania pracy w formie zdalnej będzie mogło odbyć się zarówno z inicjatywy pracodawcy jak i pracownika, przy czym pracownik zainteresowany zmianą formy wykonywanej pracy będzie zobowiązany do wystąpienia z takim wnioskiem w formie papierowej lub elektronicznej do pracodawcy.

W szczególnych przypadkach pracodawca na podstawie ustawy będzie upoważniony do wydania pracownikowi polecenia wykonywania pracy zdalnej, jednakże wyłącznie po bezpośrednim oświadczeniu pracownika złożonym uprzednio przed wydaniem przez pracodawcę polecenia w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy w formie zdalnej. Brak uprzedniego oświadczenia pracownika będzie powodował niemożliwość wykonywania przez niego pracy w formie zdalnej. Cofnięcie polecenia przez pracodawcę będzie musiało odbyć się z co najmniej jednodniowym uprzedzeniem pracownika o planowanej zmianie.

W razie ustalenia między stronami wykonywania pracy w formie zdalnej projekt ustawy przewiduje uprawnienia pracodawcy do przeprowadzania kontroli wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, kontroli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontroli przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa. Kontrola będzie mogła zostać przeprowadzona dopiero po porozumieniu z pracownikiem w miejscu, w którym pracownik wykonuje pracę zdalną oraz w godzinach pracy pracownika. Zasady kontroli powinny zostać określone w regulaminie pracodawcy, ewentualnie w poleceniu pracy zdalnej lub porozumieniu zawartym między stronami.

Poza powyżej opisanymi rozwiązaniami, praca zdalna będzie mogła być wykonywana również okazjonalnie, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym, wyłącznie na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej.

Wprowadzenie możliwości świadczenia pracy w formie pracy zdalnej będzie wiązało się dla pracodawcy z szeregiem nowych obowiązków, pracodawca będzie zobowiązany m.in.  do zapewnienia pracownikowi materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, pokrycia kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej i zapewnienia pracownikom szkoleń i niezbędnej pomocy technicznej do wykonywania pracy.

Aplikant radcowski

Paulina Ekalt